Soru: Miras yoluyla intikal eden kooperatif
hissesinden edinilen dairenin satışında değer artış kazancı hesaplanacak mıdır
?
Cevap: 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun
"Değer Artış Kazançları" başlıklı Mükerrer 80''inci maddesinde;
"Aşağıda yazılı mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar
değer artışı kazançlarıdır.
...
6. İktisap şekli ne olursa olsun (ivazsız olarak iktisap
edilenler hariç) 70 inci maddenin birinci fıkrasının (1), (2), (4) ve (7)
numaralı bentlerinde yazılı mal (gerçek usulde vergiye tâbi çiftçilerin ziraî
istihsalde kullandıkları gayrimenkuller dahil) ve hakların, iktisap tarihinden
başlayarak (1.1.2007 tarihinden geçerli olmak üzere) beş yıl içinde elden
çıkarılmasından doğan kazançlar (Kooperatiflerin ortaklarına bu sıfatları
dolayısıyla tahsis ettikleri gayrimenkulleri tahsis tarihinde ortak tarafından
satın alınmış sayılır.).
Bu maddede geçen "elden çıkarma" deyimi, yukarıda
yazılı mal ve hakların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki,
trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret
şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade eder.
Yine, Gelir Vergisi
Kanunu'nun "Safi değer artışı" başlıklı Mükerrer 81'inci maddesinde
de; "Değer artışında safi kazanç, elden çıkarma karşılığında alınan para
ve ayınlarla sağlanan ve para ile temsil edilebilen her türlü menfaatlerin
tutarından, elden çıkarılan mal ve hakların maliyet bedelleri ile elden çıkarma
dolayısıyla yapılan ve satıcının uhdesinde kalan giderlerin ve ödenen vergi ve
harçların indirilmesi suretiyle bulunur. Hasılatın ayın ve menfaat olarak
sağlanan kısmının tutarı Vergi Usul Kanununun değerleme ile ilgili hükümlerine
göre tayin ve tespit olunur.
Maliyet bedelinin mükelleflerce tespit edilememesi halinde
maliyet bedeli yerine; Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre, takdir
komisyonlarınca tespit edilecek bedel, kazancı bilanço veya işletme hesabı
esasına göre tespit edilen işletmelerde ise son bilançoda veya envanter
kayıtlarında gösterilen değer esas alınır.
...
Mal ve hakların elden çıkarılmasında iktisap bedeli, elden
çıkarılan mal ve hakların, elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Devlet
İstatistik Enstitüsünce belirlenen toptan eşya fiyat endeksindeki artış
oranında artırılarak tespit edilir. Şu kadar ki, bu endekslemenin yapılabilmesi
için artış oranının % 10 veya üzerinde olması şarttır." hükmü yer
almaktadır.
Ayrıca, konuyla ilgili olarak ayrıntılı açıklamaların 76
no.lu Gelir Vergisi Sirküleri'nin "5. Cins Tashihi Yapılan Gayrimenkuller
ile Kat Karşılığı Olarak Müteahhit veya Konut Yapı Kooperatiflerinden Alınan
Gayrimenkullerin Satılması Halinde İktisap Tarihinin Belirlenmesi"
başlıklı bölümünde, "gayrimenkullerin ivazsız şekilde iktisap edilmesi
değer artışı kazancının konusuna girmemektedir. Bu çerçevede ivazsız olarak
iktisap edilen gayrimenkulün üzerine, sahibi tarafından inşa edilen veya kat
karşılığı olarak alınan gayrimenkullerin, daha sonra elden çıkarılması halinde
elde edilen gelir, değer artışı kazancı kapsamında
değerlendirilmeyecektir." açıklamasına yer verilmiştir.
Öte yandan, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 704 ve
705'inci maddelerine göre taşınmaz mülkiyetinin konusuna giren gayrimenkulün
mülkiyetinin kazanılmasının, tapuya tescille doğacağından "iktisap
tarihi" olarak, tapuya tescil tarihinin esas alınması gerektiği, ayrıca
miras, mahkeme kararı, cebrî icra, işgal, kamulaştırma hâlleri ile kanunda
öngörülen diğer hâllerde, mülkiyetin tescilden önce kazanılacağı, ancak bu
hâllerde malikin tasarruf işlemleri yapabilmesinin, mülkiyetin tapu kütüğüne
tescil edilmiş olmasına bağlı olduğu hüküm altına alınmıştır.
Bu açıklamalara göre, Miras yoluyla intikal eden kooperatif
hissesi için; kooperatif sermayesine ve dolayısıyla sahibi olunan kooperatif
hissesine çeşitli şekillerde katılım payı ödemesinin örneğin bir kısmının miras
yoluyla intikalden sonra yapılması halinde, bu kısma isabet eden daire payının
ivazlı iktisap olarak değerlendirilmesi ve gayrimenkulün mülkiyetinin
kazanılmasının tapuya tescille doğması dolayısıyla ilgili beş yıllık süre
içerisinde satılması halinde bu satıştan elde edilecek kazancın ilgili yıl için
belirlenen istisna tutarını aşan ivazlı iktisaba tekabül eden kısmının değer
artışı kazancı olarak değerlendirilerek beyan edilmesi gerekmektedir.
Koray Ateş
0 yorum:
Yorum Gönder