Reşit olma
yaşı 18’den önce sigortalı olarak bir iş yerinde çalışmanın emekliliğe
katkısının olup olmadığı çok sık karşılaştığımız soruların başında geliyor.
Okurumuz Eyüp Bey de “06.05.1974
doğumluyum. 11.07.1981’de 10 yaşındayken yaz tatilinde 2-3 ay bir iş yerinde
çalışmıştım. Bu çalışmamla ilgili sigortam yapılmıştı. Şu an 41 yaşındayım ve
yaklaşık 6 bin gün sigortam var. Bu
şartlara göre nasıl emekli olabilirim? 10 yaşındaki sigortalılığım emeklilikte
dikkate alınır mı?” diye soruyor.
EMEKLİLİK İÇİN ÜÇ ŞART VAR
Emeklilik
hesabı için gerekli olan yaş, prim günü ve sigortalılık süresi şartları şu
şekilde hesaplanır:
1)Yaş
Hesabı: Sigortalının emekli olması için gerekli yaş şartının hesabı yapılırken
küçük yaşta da olsa sigortalı olunduğu tarih sigorta başlangıcı olarak esas
alınır.
2) Prim
Günü Hesabı: Okurumuz gibi küçük yaşta sigortalı olanlar için SGK’ya bildirilen
sigorta bildirimleri emeklilik hesabında prim günü olarak dikkate alınır.
Ayrıca hangi yaşta emekli olunacağının hesabında olduğu gibi ne kadar prim günü
ile emekli olunmasında gerekli prim günü hesabı yapılırken küçük yaşta da olsa
sigortalı olunduğu tarih sigorta başlangıcı olarak esas alınır.
3)
Sigortalılık Süresi Hesabı: Yaş ve prim günü şartı haricinde bazı hallerde
üçüncü bir şart olarak sigortalılık süresi şartı da bulunmaktadır. Bununla
birlikte; 08.09.1999 öncesi sigortalıların emekli olabilmesi için sigortalılık
süresi kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl olarak uygulanmaktadır. Bu süre
genel olarak sigortalının işe başladığı tarihte başlar ama eğer okurumuz gibi
18 yaşından önce sigortalı olunmuşsa bu durumda sigortalılık süresi 18 yaşından
itibaren başlatılır.
Buna göre,
18 yaşından önce sigortalı olanların sigorta giriş tarihleri ve adlarına ödenen
sigorta primleri ile günleri emeklilik hesabında dikkate alınır. Bu kişilerin
sigortalılık süreleri 18 yaşından itibaren hesap edilir.
25 YILI DOLDURMUŞ OLMALI
Yukarıdaki
açıklamalara göre; okurumuz, 11.07.1984’te işe girip sigortalı olduğu için 48
yaş 5 bin 225 gün 25 yıllık sigortalılık süresini bitirmesi neticesinde emekli
olacaktır. Görüldüğü üzere; okurumuzun emeklilik hesabı 10 yaşındayken
sigortalı olduğu işe giriş tarihi esas alınarak hesaplanmıştır. Okurumuz prim
gün sayısını doldurmuş ancak yaş şartını 48 yaşında, 25 yıllık sigortalılık
süresini 18 yaşından sonra yapılan hesaplama ile 43 yaşında dolduracaktır.
SIK SIK RAPOR ALAN İŞÇİ İŞTEN
ÇIKARILABİLİR Mİ?
SORU: Bir iş yerinde personel müdürüyüm.
Gece vardiyalarında sürekli rapor alan birkaç işçimiz var. Diğerleri de bu
işçilere bakarak tanıdıkları doktorlardan sahte olduğuna inandığımız ama ispat
edemediğimiz raporlar alıyorlar. Rapor almayı alışkanlık haline getiren bu
işçileri işten çıkarabilir miyiz? (Erdinç Gümüş)
CEVAP: 4857 sayılı İş Kanunu’nda, sağlık
sebeplerinden dolayı işçinin işten atılması, işçinin kıdemine bağlı ihbar
süresine altı hafta eklenmesine göre hesaplanır. Ancak okurumuzun belirttiği
durum farklı.
Bu
çerçevede rapor almayı alışkanlık haline getiren işçi, ihbar ile kıdem
tazminatı ödenerek işten çıkarılabilir.
Ersin Umdu
0 yorum:
Yorum Gönder