Gayrimenkul sahibi vatandaşların
uygulamada en fazla karşılaştıkları mali yükümlülüklerden biri de gayrimenkul
alım-satımında ödenen tapu harcı yükümlülüğüdür. Bilindiği gibi gayrimenkul
alım-satımı ile ilgili tapu işlemleri harca tabidir. 492 Sayılı Harçlar Kanunu
uyarınca, gayrimenkul satış işleminde tapu harcı alıcı ve satıcıdan ayrı ayrı ‰
20 (binde yirmi) oranında tahsil edilir. ;
Gayrimenkul alım-satımında tapu
harcı, gayrimenkulün gerçek alım-satım bedeli üzerinden hesaplanır.
Gayrimenkulün gerçek alım-satım bedelinin belediyelerce tespit olunan emlak
vergisi değerinden az olması halinde harç, emlak vergisi değeri üzerinden
hesaplanır. Tapu harcı, tapu işlemi sırasında taraflarca beyan edilen değer
üzerinden hesaplanarak peşin olarak tahsil edilir.
Tapuda işlem yapıldıktan sonra,
mükellefler tarafından gerçek alım-satım bedelinden daha düşük bir bedel beyan
edildiğinin idarece tespit edilmesi halinde, aradaki farka isabet eden harç %
25 (yüzde yirmi beş) oranında vergi ziyaı cezası ile birlikte tahsil
edilecektir.
Örnek: Bayan (Neslihan), 20.10.2013 tarihinde 200.000 TL ödeyerek
Bay (Okan)’ dan bir gayrimenkul satın almıştır. Söz
konusu gayrimenkulün emlak vergisi değeri 100.000 TL’dir. Taraflar, tapuda alım satım
bedelini 150.000 TL olarak beyan ederek, bu tutar üzerinden tapu harcı
ödemişlerdir. Tarafların tapuda ödedikleri harç miktarı, beyan edilen 150.000
TL üzerinden hesaplanmış, alıcı ve satıcı tarafından ayrı ayrı (150.000 x ‰ 20)
= 3.000 TL olmak üzere toplam 6.000 TL tapu harcı ödenmiştir. Alım-satım işlemi
için beyan edilmiş olan 150.000 TL, emlak vergisi değerinin üzerinde olmakla
birlikte, gerçek alım-satım bedeli olmadığından, gerçek alım-satım bedeli
idarece tespit edilerek aradaki fark matrah (200.000 TL-150.000 TL = 50.000 TL)
üzerinden alıcı ve satıcı adına cezalı harç tarhiyatı yapılacaktır.
Buna göre, gerçek alım-satım
bedeli üzerinden tapu harcı ödemediği tespit edilen alıcı ve satıcı adına ayrı
ayrı olmak üzere fark matrah üzerinden (50.000 TL x ‰ 20) = 1.000 TL tapu harcı
ve (1.000 TL x %25) = 250 TL vergi ziyaı cezası tarh edilecek ve ayrıca
hesaplanacak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir.
Bu nedenle, gayrimenkul devir ve
iktisap eden kişilerin cezalı vergi tarhiyatlarıyla karşılaşmamaları için
gayrimenkul alım-satım bedeli olarak işlemi gerçekleştirdikleri gerçek değeri
beyan etmeleri yararlarına olacaktır.
NOT: (Bu yazıda yapılan
açıklamalar, tamamıyla yazarına ait olup, hiçbir şekilde yazarın çalıştığı
kurumunu bağlamaz, kurumunun görüşü olarak kullanılamaz ve değerlendirilemez.);
KAYNAKLAR
(1) 492 Sayılı Harçlar Kanunu (17.07.1964 tarih
ve 11756 sayılı resmi gazete)
(2) 1319 Sayılı Emlak Vergisi Kanunu (11.08.1970
tarih ve 13576 sayılı resmi gazete)
(3) İmdat TÜRKAY; “Gayrimenkul Alım-Satımının
Vergisel Boyutları”, Ağustos 2015, Vergi Dünyası Dergisi.
Okan Atak
0 yorum:
Yorum Gönder