2015 yılı kira gelirleri beyanı Mart 2016’ da beyan
edilecektir. (1 Mart -25 Mart 2016)
konunun önemli bir hadise olması nedeniyle kira gelirlerinin bildirim veya
beyanı açısından bazı özellikli durumlar bulunmaktadır. Buna göre:
1) Kira gelirleri ile ilgili beyannamelerin 3568 sayılı
yasaya göre unvan almış meslek mensupları tarafından elektronik ortamda
yollanılması mümkündür. Veya söz konusu
beyannamelerin kağıt ortamda
düzenlenip, elden vergi dairesine
verilebileceği gibi posta
kanalıyla taahhütlü olarak yollanması
mümkündür. Vergi ödemelerinin birinci taksiti 31 Mart olup,
diğer ikinci taksidi ise, 31 Temmuz 2016 tarihine kadar ödenebilir.
2) Tahsil edilmemiş kira gelirinin beyanı yapılmaz. Gerek iş
yerleri olsun ve gerekse konut olarak kiraya verilen binalarda nakden veya
hesaben tahsil edilmemiş olan kira gelirleri beyan edilmez. İstisna
sınırlarının altında kalan kira gelirleri için beyanname verilmez. Bu sınır
2015 yılı için konutlarda 3.600,00
TL’dir; İşyerleri için ise vergi kesintisi yapılandan brüt tutarı 2015
yılı için 29.000,00 TL’dir.
3) Banka kredi faizi ödemesinin avantajı: Kiraya verilen
meskenin veya işyerinin banka kredisi kullanılarak satın alınması halinde; “
Ödenen faizler kira gelirlerinden düşülür”. Burada dikkat edilecek nokta
bankaya yapılan taksit ödemeleri değil, 2015 yılı içerisinde ödenen faizler
indirilir.
4) Evini kiraya veren, kendisi de kiracı durumun da olan
kimse sahibi bulunduğu konuttan elde ettiği kira gelirinden, ödediği kira
giderini düşebilir. Bu gibi durumlarda gerçek gider metodu benimsenerek,
avantajlı hale geçilebilir. Sonuçta, giderler, gelirden yüksek ise ödenecek
vergi doğmaz.
5) Kira tahsil eden eş, kirayı ödeyen erkek-koca ise; kadın
aldığı kirayı beyan edecektir. Oturdukları evin kira sözleşmesi kocası adına
olan durumlarda aile birliğinde ortak bir gider olması nedeni ile, kocasının
ödediği kirayı, kendi kira gelirinden diğer eş indirebilir.
6) Kiraya verilen iş yerinde ticaret yapan mükellefin basit
usulde mükellef olması durumunda kira stopajı olmadığı için bu iş yerinin
maliki tarafından elde edilen kira gelirinin 1.500,00 TL ‘yi geçmesi halinde
beyanı yapılacaktır.
7) Aile bireylerinin tek tek elde ettikleri kira gelirleri
kendi adlarına kişisel olarak beyan edilecektir. Konut kira gelirlerinde ki
istisna tutarı her bir birey için ayrı ayrı olmak üzere 3.600,00 TL’dir. Öte
yandan, konutlardan elde edilen kira
gelirleri beyan edilmez veya noksan beyan edilirse 2015 yılı için 3.600,00
TL’lik istisnadan faydalanmak
mümkün değildir. Ayrıca, elden edilen konut kira gelirlerinin istisna
haddinin altında kalmasında ise, söz konusu
kazanç ve iratların toplamı GVK 103. Maddede yer alan tarifenin 3. Diliminde ücretler için belirlenen tutarı yani
29.000,00 TL’yi aşmaması halinde söz konusu konut kira gelirleri için beyanname
verilmeyecektir. Yine, GVK’nun 103. Maddesinde yer alan tarifenin 3. Diliminde
ücretler için tespit edilen tutarın ……….TL’nin üzerinde ücret,
menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı
veya diğer kazanç ve irat elde etmesi halinde 3.600,00 TL’lik istisnadan yararlanmak
mümkün değildir.
8) 2015 yılı işyeri kira gelirlerinde 29.000,00 TL’ ye kadar
beyan, 12.560,00 TL’ ye kadar vergi yok iade var. Bu çerçevede gerçek kişilerce
elde edilen gelirin işyeri kirasından ibaret olduğu durumda aşağıda yer alan
tablonun tetkikinden de görüleceği üzere 29.000,00 TL’ ye kadar hiç beyanda
bulunmayacak, elde edilen brüt kira tutarının 29.000 TL- 126.560 TL arasında
olduğu durumda ise beyanname verilmesine karşın, ödenecek vergi doğmamaktadır.
9) İşyerinde kiracı durumda olan bir gerçek kişi basit
usulde mükellef ise mülk sahibine ödediği kiralarda dolayı, mülk sahibi
açısından elde edilen basit usulden dolayı kira geliri 1.500,00 TL’ yi aşmıyorsa mülk sahibi 2016 Mart ayında
kira beyannamesi vermeyecektir. Basit usul mükelleften elde edilen kira geliri
1.500,00 TL’ yi aşıyorsa Mart 2016 içerisinde GMSİ Kira beyannamesi
verilmelidir. Basit usul mükellef ile mülk sahibi arasında düzenlenen kira
sözleşmelerinde damga vergisi istisnası söz konusudur. Ayrıca, konut olarak
kullanılan meskenler de de mülk sahibi
ile kiracı arasında düzenlenen kira kontratlarını damga vergisi istisna
dolayısıyla söz konusu değildir.
10) Kira gelirlerinin GMSİ beyanı e-beyan olarak elektronik
ortamda verilebileceği gibi kağıt olarak da düzenlenip vergi dairesine elden
verilebilir. Okuma – yazma bilmeyenler için veya yaşlılar için Maliye Bakanlığı
60 yaş üzeri mükellefler ve engelliler için randevu sistemiyle vergi dairesi
personeli tarafından beyannameleri düzenlenmektedir. Bu konuda randevu için
VİMER – 444 0 189
11) Boş kalan dükkan veya konutlar için kira geliri elde
edilmediği için beyanname verilmesi söz konusu değildir. Aynı şekilde boş tutulan iş yerlerinde çöp
vergisi tahakkuk ettirilmez.
12) Bir konutun mülk sahibinin annesi, babası, büyükannesi,
büyükbabası veya çocuklarına, torunlarına veya kardeşlerine sadece oturmak için
ayrılırsa emsal kira bedeli hesaplanarak matraha eklenmeyecektir.
13) GVK’nun 73’üncü maddesinde düzenlenen emsal kira bedeli,
kiraya verilen mal ve haklardan elde edilmesi gereken asgarî kira bedelinin
tespiti ve bu bedelinin mükellefler tarafından yapılacak beyanında bildirilmesi
esasına dayanır. Burada amaç, gerçek kira bedelinin tespit edilememesi veya
gerçek kira bedelinin bilerek az beyan edilmesi halinde vergilendirilecek
geliri tespit etmektir. Buna göre bir konutun bedelsiz olarak kiraya vermesi
halinde GVK’nun 73’üncü maddesine göre vergi değerinin %5’i yıllık kira geliri
olarak dikkate alınacaktır.
14) İş yeri kira gelirlerinin tutarı ne olursa olsun mutlak
surette banka sistemi üzerinden yada PTT kanalıyla ödenmesi zorunludur. Bu
ödeme sistemine dikkat etmeyenler için özel usulsüzlük cezası tatbik edilir
(bkz. VUK Mük. Md. 355) (bkz. GVK GT-422 seri nolu tebliği ile kesilecek
cezanın üst sınırı 940 TL’dir) Konutlar için ise elde edilen kira tutarı 660
TL’nin üzerinde ise bu ödemelerde yine banka sistemi üzerinden yapılması
zorunludur ( GVK GT-Seri No 268)
15) Kira olarak doğan alacağın başka bir kişiye temlik edilmesi
veya kiraya verenin kiracısına olan bir borcu ile takas olunması halinde tahsil
koşulu realize olmuş sayılır. Uygulamada : “Para faizsiz, tarla icarsız” usulü
ile yapılan işlemlerde de karşılıklı menfaatler dikkate alınarak kira
gelirlerinin emsal kira bedeline göre hesaplanıp beyan edilmesi
zorunludur. Burada kira alacağının
temlikine karşılık olarak herhangi bir değer alınıp alınmadığı, yani temlikin
ivazlı veya ivazsız olması önem arz etmez. Elde edilen gelirin tümünün
bağışlanması durumunda (ivazsız olması) durumu değiştirmez. Keza, temlikin
ivazlı olması halinde de alacağın tahsil edilmiş olması şart değildir.
16) Maliye Bakanlığı, son yıllarda elektrik, doğalgaz vb.
sayaçları dikkate alarak sayaç sahiplerinin GMS iradının bulunup bulunmadığını
araştırmaktadır. Örneğin, mükellef (A) şahsının üzerinde 5 (beş) adet elektrik
sayacı var ise bunun kira gelirlerinin adetsel olarak beyanı
denetlenebilmektedir. Aynı şekilde (B) şahsının üzerinde 3 (üç) adet doğalgaz
abonelik sayacı mevcut ise yine bununla ilgili olarak 3 (üç) adet konuta ait
GMSİ beyanının bulunup bulunmadığı kontrol edilmektedir.
17) Küçük ve kısıtlıların mükellef olması halinde bunların
GMSİ beyanları veli, vasi veya kayyım tarafından imzalanarak verilir. Mal ve
haklara hisseli olarak ortak olması durumunda her ortak kendi hissesine
karşılık gelen GMSİ beyanını kişisel olarak verecektir (1).
18) Kira gelirlerinin beyanı açısından vergi daireleri
tarafından bu beyanların denetimi banka hesapları üzerinde yapılmaktadır.
Kiracılar tarafından mülk sahiplerine yollanan kira bedelleri ayrıca vergi
daireleri tarafından banka hesapları üzerinden denetlenmektedir. Beyan edilen
kira gelirleri ile banka yatırılan kiralar uyumlu olmasına dikkat edilmelidir.
(1)Maliye Bakanlığı tarafından bastırılmış 2015 yılı kira
gelirleri için beyanname düzenleme rehberi ayrıntılı açıklamalar içermektedir.
Bu rehberden edinilip, açıklanan örnekler incelenmelidir. Ayrıca bu rehber
elektronik ortamda www.gib.gov.tr adresinden incelenebilir.
Mustafa Alparslan
0 yorum:
Yorum Gönder