Kiralanan gayrimenkullerin, bizzat kiracı
tarafından, gayrimenkulün genişletilmesi ve/veya iktisadi kıymetini devamlı
olarak artıracak şekilde değer artırıcı giderleri, faaliyetlerini yürütebilmek
adına yapmakta ve söz konusu harcamaları "Özel Maliyet Bedeli"
hesabının detayında takip etmektedirler.
Bu türden yapılan
harcamalar, kira süresi belli ise, kira süresi boyunca, değilse beş yıllık süre
ile amortismana tabi tutularak itfa edilmektedir. Ancak, her ne kadar kiralık
iş yeri için yapılmış olsa da, nadiren de olsa, tamamen yada kısmi aptal ve iadeler
olabilmektedir. Aynı dönem içinde yapılmış/alınmış olan özel maliyet bedelinin
tutarının, iade edilen kısmı düşülerek kayıtlara alınması tabiidir. Ancak,
aradan zaman yada dönem geçtikten sonra, kısmi iade varsa ne yapılabilir?
Mesela, 2015 yılının Aralık
ayında Özel Maliyet Bedeli olarak alınmış, gayrimenkulün tadilatında
kullanılacak malzeme için ilgili yılda amortisman da ayrılmış ve 2016 yılına
devir ettikten sonra, Şubat 2016 tarihinde artan/ihtiyaç fazlası malzeme
firmaya iade edilecek ise, ne yapmak gerekir?
Dönem geçtiği için,
kısmi iade edilen tutarın gerek maddi duran varlıktan gerekse birikmiş
amortismandan düşülmesi durumunda, rakamlarda oynama ve tutarsızlık
oluşturacaktır. Satış kaydı gibi yapılsa, hem satış değil hem de alım iade
işlemi yapılması gereklidir. Bizim önerimiz, aşağıdaki örnek uygulama
şeklindedir.
A firması, showroom
yapmak amacıyla kiraladığı deponun taban zeminini parkelam kaplatacaktır. Bunun
için 2015 yılı Aralık ayında, fireleri de hesap ederek, ihtiyacının bir miktar
fazlasını satın almış ve Özel Maliyet Bedeli Hesabına kaydederek 2015 yılı
amortismanını ayırmıştır. (Amortisman %20)
---------------------------------------------
/ ------------------------------------------
264 Özel Maliyet
Bedelleri Hesabı 10,000
191 İnd.
KDV
1,800
320 Satıcılar
Hesabı
11,800
---------------------------------------------
/ ------------------------------------------
760 Amortisman
Gid
2,000
268 Özel Maliyet B.Amort
2,000
2015 Yılı Amortisman
Kaydı
---------------------------------------------
/ ------------------------------------------
Firma, 2016 yılı açılış
kayıtlarını yapmıştır. Tadilat işlemi Şubat 2016 tarihinde tamamlanmış ve hiç
açılmamış 500 tl tutarında Parkelamın iadesi hususunda satıcı firma ile mutabık
kalınmıştır. Alım iade faturası kesilerek, satıcı firmaya 500 TL + KDV olarak,
artan parkelamlar iade edilmiştir.
Maddi duran varlıkların,
muhasebe kayıtları dışında mutlaka takip edildiği kartlar vardır. Bu Özel
maliyet bedeli kart kaydı aynı tarihte iki ayrı kart olarak tekrar tanzim
edilebilir. Şöyle ki;
|
Mevcut
Kayıt.
|
|
|
|
|
|
|
|
Özel
Maliyet Bedeli
|
|
|
Alım
Tarihi
|
Alım
Tutarı
|
B.Amortismanı
|
Net Aktif
|
|
Showroom Parkelam
|
Aralık
2015
|
10.000
|
2.000
|
8.000
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Yeniden
Düzenlenmiş Kayıt
|
|
|
|
|
||
|
Özel
Maliyet Bedeli
|
|
|
Alım
Tarihi
|
Alım
Tutarı
|
B.Amortismanı
|
Net Aktif
|
|
Showroom Parkelam
|
Aralık
2015
|
9.500
|
1.900
|
7.600
|
||
|
Showroom Parkelam
|
Aralık
2015
|
500
|
100
|
400
|
||
|
|
|
|
TOPLAM
|
10.000
|
2.000
|
8.000
|
Görüldüğü gibi mevcut
kayıtlarda ve toplamlarda bir değişiklik olmamıştır. 2016 yılı içinde, kalan
Özel Maliyet Bedeli için, amortisman ayrılmaya devam edecektir.
2015 yılında amortisman
ayrılmış ancak 2016 yılında iade edilecek kısım için 100 tl amortisman, iade
işlemi ile birlikte itfa edilmesi gerekmektedir. Ayrıca, Şubat ayında iade
edildiği için, cari dönemde amortisman ayrılıp gidere yazılacaktır. İki ayrı
kart olduğu için, iade edilen kısmına tek taraflı olarak işlem yapılabilir,
kalan tutar ise özel maliyet bedeli olarak yıllar içinde itfa edilmeye devam
eder.
Kısmi iade edilen Özel
Maliyet Bedeli Muhasebe Kaydı
---------------------------------------------
/ ------------------------------------------
268 Birikmiş
Amortismanlar Hes 116,67 (*)
320 Satıcılar
Hesabı
590
264 Özel Maliyet
Bedelleri
500
391 Alım İade
KDV
90
679 Sair Gelirler
116,67
---------------------------------------------
/ ------------------------------------------
(*) 100 TL 2015 yılından
devir birikmiş amortisman + cari dönem amortismanıdır.
Bu şekilde yapılacak
işlemde hem devir maddi duran varlık tutarı, hem devir birikmiş amortisman
tutarı bozulmamış, üstelik, iade edilen kısım, toplam alımdan ayıklanmıştır.
Kalan özel maliyet bedeli, cari dönemde ve kira süresi boyunca amortisman
ayrılmaya devam edecektir.
Mehmet Küçükşahin
0 yorum:
Yorum Gönder